Εκπαιδευτικοί Όμιλοι Διαπολιτισμικής Παιδείας
Στο πλαίσιο της Διαπολιτισμικής παιδείας λειτούργησαν στο σχολείο μας για το σχολικό έτος 2023-2024 τρεις Εκπαιδευτικοί Όμιλοι με τίτλους: «Χτίζουμε γέφυρες επικοινωνίας και ενσυναίσθησης», «Γεφυρώνοντας τον κόσμο – Η.Π.Υ. (Ηνωμένες Πολιτείες Υφηλίου)» και «Όλοι ίδιοι, όλοι διαφορετικοί».
Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι βασικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών είναι η πολυπολιτισμικότητα, θεωρήσαμε αναγκαίες τη διαπολιτισμική παιδεία και την καλλιέργεια στον σχολικό χώρο κοινωνικών αξιών όπως η αλληλεγγύη, η ανεκτικότητα, η δικαιοσύνη, ο σεβασμός της διαφορετικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Άλλωστε το σχολείο μας, όπως και κάθε σύγχρονο σχολείο, έχει μαθητές και μαθήτριες που βρέθηκαν στη χώρα μας ως μετανάστες ή πρόσφυγες, διαθέτουν δηλαδή ένα διαφορετικό πολιτισμικό κεφάλαιο, το οποίο πρέπει να γίνει σεβαστό από όλους.
Οι Εκπαιδευτικοί Όμιλοι υλοποιήθηκαν από μαθητές και μαθήτριες του τμήματος Α2 του Γυμνασίου με τη βοήθεια και καθοδήγηση των εκπαιδευτικών: Ερημίδου Αναστασίας, ΠΕ02, Μυλωνά Εμμανουήλ, ΠΕ06 και Γερμανοπούλου Ιωάννας, ΠΕ80.
Οι στόχοι των Ομίλων: να καλλιεργήσουν οι μαθητές/τριες κοινωνικές δεξιότητες (συνεργασία, ομαδικότητα, σεβασμό στη διαφορετικότητα και στα ανθρώπινα δικαιώματα, ενσυναίσθηση, αλληλοϋποστήριξη), να γνωρίσουν τη διαφορετικότητα που υπάρχει γύρω τους και να προβληματιστούν σε θέματα ρατσισμού, ξενοφοβίας και αποδοχής του «άλλου». Να υιοθετήσουν τις ανθρωπιστικές αξίες και να οραματιστούν έναν κόσμο χωρίς διαχωριστικές γραμμές. Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργατικής μάθησης (ομαδοσυνεργατική προσέγγιση). Να αναλάβουν ενεργητικό ρόλο και να αναπτύξουν την πρωτοβουλία και την αυτενέργεια. Να ασκηθούν στην απόκτηση γνώσης μέσα από την έρευνα. Να δημιουργήσουν μονοτροπικά και πολυτροπικά κείμενα (κολάζ, αφίσες, ποιήματα κτλ.) και διάφορες κατασκευές σε συνεργατικό περιβάλλον.
Η πορεία υλοποίησης των Εκπαιδευτικών Ομίλων
- Αρχικά συζητήθηκε με τους μαθητές και τις μαθήτριες το θέμα του κάθε Εκπαιδευτικού Ομίλου. Δόθηκε αφόρμηση με την προβολή οπτικοακουστικού υλικού (youtube) σχετικά με τη μετανάστευση και την προσφυγιά και χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος του καταιγισμού ιδεών για τις έννοιες «μετανάστης» και «πρόσφυγας». Με τη συζήτηση που ακολούθησε λύθηκαν απορίες κι έγινε σαφής ο συμβολικός – μεταφορικός ρόλος του κάθε τίτλου των Ομίλων. Τέλος, δόθηκε η ευκαιρία στους μαθητές να προτείνουν σχετικές δράσεις.
- Στη συνέχεια οι μαθητές/τριες εξοικειώθηκαν με τις έννοιες της πολυπολιτισμικότητας και της διαπολιτισμικότητας και αναγνώρισαν τη σημασία των κοινωνικών αξιών (αλληλοσεβασμός, αλληλεγγύη, σεβασμός της διαφορετικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενσυναίσθηση, συνεργασία, δικαιοσύνη) με την προβολή μιας παρουσίασης Power Point και σχετική συζήτηση.
- Δημιουργήσαμε όλοι μαζί ακροστιχίδες με τις λέξεις «Μετανάστης» και «Πρόσφυγας», γεγονός που έκανε τους μαθητές και τις μαθήτριες να προβληματιστούν σχετικά με τη δύσκολη ζωή των ανθρώπων αυτών.
- Επισκεφθήκαμε τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Σιδηροκάστρου και, αφού περιηγηθήκαμε στον χώρο και στα ράφια με τα βιβλία, ενημερωθήκαμε από την Υπεύθυνη της Βιβλιοθήκης για βιβλία σχετικά με το θέμα μας, που θα μπορούσαν να δανειστούν τα παιδιά. Διαπιστώσαμε, έτσι, ότι το θέμα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς έχει απασχολήσει πολλούς Έλληνες και ξένους συγγραφείς και καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι αποτελεί ένα πολύ σημαντικό ζήτημα της σύγχρονης εποχής. Επίσης, πήραμε μέρος σε βιωματική δράση σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
- Οι μαθητές/τριες παρακολούθησαν τις ταινίες «Πολίτικη Κουζίνα» και «Νύφες» με σκοπό, μέσω αυτού του βιωματικού τρόπου, να προβληματιστούν πάνω στα ζητήματα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς. Κατέγραψαν τις εντυπώσεις τους σε μικρά κείμενα και δημιούργησαν με αυτά μικρές αφίσες.
- Πραγματοποιήσαμε διδακτική επίσκεψη στις Σέρρες στην Έκθεση του Ιδρύματος της Βουλής: «ΣΗΚΩ ΨΥΧΗ ΜΟΥ»!… Εικόνες και μουσικές των προσφύγων του ′22.
- Οι μαθητές και μαθήτριες περιηγήθηκαν στον χώρο της Έκθεσης και εργάστηκαν ομαδικά για να απαντήσουν σε σχετικά φύλλα εργασίας. Τέλος, κατέγραψαν την εμπειρία αυτή σε άρθρο για τη σχολική εφημερίδα.
- Οι μαθητές/τριες αναζήτησαν σχετικά τραγούδια (παραδοσιακά, λαϊκά, έντεχνα, ξένα ροκ κτλ.) στο Διαδίκτυο, τα οποία και παρουσίασαν, και με αυτό τον τρόπο διαπίστωσαν τη διαχρονικότητα και την παγκοσμιότητα του φαινομένου της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.
- Επισκεφθήκαμε όλοι μαζί την ιστοσελίδα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες και ασχοληθήκαμε με το πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό που διαθέτει και με το οποίο δίνει τη δυνατότητα σε παιδιά και νέους να έρθουν σε επαφή με το θέμα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς μέσα από βιωματικές δραστηριότητες.
- Οι μαθητές και μαθήτριες εξέφρασαν τη δημιουργικότητά τους με διάφορους τρόπους. Ζωγράφισαν αφίσα – χάρτη της μετανάστευσης, το επιτραπέζιο παιχνίδι «Φιδάκι της μετανάστευσης» και σελιδοδείκτες για εκπαιδευτικούς και συμμαθητές/τριες.
Κατασκεύασαν τα χριστουγεννιάτικα δέντρα της πολυπολυτισμικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έγραψαν ποίημα με θέμα τη μετανάστευση/προσφυγιά, που μελοποιήθηκε και παρουσιάστηκε σε podcast στο European School Radio , αναζήτησαν και συγκέντρωσαν φωτογραφίες από το διαδίκτυο και δημιούργησαν ψηφιακά κολάζ, δημιούργησαν αφίσα με φωτογραφίες και στίχους γνωστών τραγουδιών/ ποιημάτων.
- Τέλος, όλο το παραγόμενο υλικό των Ομίλων διαπολιτισμικής παιδείας, παρουσιάστηκε και στα υπόλοιπα παιδιά του σχολείου με σκοπό της ευαισθητοποίησή τους σε θέματα μετανάστευσης και προσφυγιάς.
Οι δραστηριότητες των Εκπαιδευτικών Ομίλων συνέβαλαν αποτελεσματικά στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, ώστε οι μαθητές/τριες να συνεργαστούν και να επικοινωνήσουν με δημιουργικό τρόπο, να καλλιεργήσουν την αυτοεκτίμηση, την αλληλεγγύη και την υπευθυνότητα και να προβληματιστούν σε θέματα προάσπισης οικουμενικών αξιών. Με αυτό τον τρόπο θα συμβάλουν στην οικοδόμηση της ειρήνης, τόσο στο σχολικό περιβάλλον, όσο και γενικότερα στην κοινωνία, καλλιεργώντας ένα κλίμα συνύπαρξης και σεβασμού της πολυπολιτισμικότητας.
Ένα σύγχρονο σχολείο που βασίζεται στη διαπολιτισμική εκπαίδευση μπορεί να είναι ανοικτό στην κοινωνία και να δημιουργεί ανθρώπους με δημοκρατικές αξίες και ανοικτό μυαλό, που θα έχουν σχέσεις βασισμένες στη συνεργασία και στον σεβασμό του πολιτισμού των άλλων. Με αυτόν τον τρόπο θα προετοιμάζει τους μαθητές και τις μαθήτριες για την πραγματική ζωή.